เที่ยวเจดีย์ยุทธหัตถี และแหล่งท่องเที่ยวอำเภอบ้านตาก
อำเภอบ้านตาก เดิมเป็นที่ตั้งตัวเมืองตากเก่ามีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านที่สำคัญด้านตะวันตก สมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี ต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระมหาธรรมราชา ได้โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายเมืองตากลงมาตั้งที่ฝั่งขวาของแม่นํ้าปิง ตรงข้ามกับตัวเมืองตากในปัจจุบัน สถานที่ท่องเที่ยวในอำเภอบ้านตาก ส่วนใหญ่เป็นโบราณสถาน อำเภอบ้านตาก อยู่ห่างจากอำเภอเมืองตากไปทางทิศเหนือราว ๒๒ กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข ๑ หากเดินทางจากทางหลวงหมายเลข ๑๑๐๗ เลียบริมฝั่งแม่นํ้าปิงด้านตะวันตกถึงอำเภอบ้านตาก ระยะทาง ๒๕ กิโลเมตร
วัดพระบรมธาตุ ตำบลเกาะตะเภา วัดพระบรมธาตุเป็นวัดเก่าแก่ที่ได้รับการปฏิสังขรณ์มาหลายครั้ง พระอุโบสถมีประตูไม้สักแกะสลักที่สวยงามหน้าบันและจั่วเป็นไม้ หน้าต่างแกะสลักเรื่องราวพุทธประวัติปิดทองหัวบันไดเป็นนาค วิหารเก่ามีเพดานสูง ๒ ชั้น มีช่องลมอยู่โดยรอบ ทำให้อากาศภายในวิหารเย็นสบาย ภายในวิหารประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นปิดทอง และหลวงพ่อทันใจ นอกจากนี้ยังมีวิหารไม้เก่าแก่มีลวดลายแกะสลักได้อย่างสวยงาม นับเป็นวัดที่มีคุณค่าทางโบราณคดีมาก
การเดินทาง จากอำเภอเมืองตากใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๑๐๗ สายตาก-บ้านตากไปประมาณ ๓๕ กิโลเมตร แล้วเลี้ยวซ้ายเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข ๑๑๗๕ไปประมาณ ๑ กิโลเมตร วัดอยู่ทางซ้ายมือ
เจดีย์ยุทธหัตถี หรือ เจดีย์เฉลิมพระเกียรติพระเจ้ารามคำแหงมหาราช ชาวบ้านเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า เจดีย์ชนช้าง ตั้งอยู่บนดอยช้าง ตำบลเกาะตะเภา ดอยช้างเป็นเนินดินเล็กๆ อยู่ทางทิศเหนือของดอยพระธาตุไปเล็กน้อย เป็นเจดีย์โบราณ สร้างในสมัยสุโขทัยมีอายุราว ๗๐๐ ปีเศษองค์เจดีย์ยุทธหัตถีอยู่เยื้องกับวัดพระบรมธาตุประมาณ ๒๐๐ เมตร ลักษณะของเจดีย์ยุทธหัตถีเป็นศิลปะแบบสุโขทัย ก่ออิฐถือปูนฐานกว้าง ๑๒ เมตรเรือนธาตุรูปสี่เหลี่ยมย่อมุมขึ้นไป สูง ๑๖ เมตร เหนือเรือนธาตุทำเป็นลำสี่เหลี่ยมย่อมุมตลอดถึงยอดเป็นทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ บนยอดประดับฉัตรมีร่องรอยการซอ่ มแซมตลอดมา แต่ไม่เสียรูปทรงเดิม ฐานพุม่ มีลายปูนปั้นเป็นรูปหน้าสิงห์สวยงาม หน้าสิงห์ด้านทิศเหนือยังสมบูรณ์ ส่วนด้านอื่นๆชำรุด องค์เจดีย์ส่วนใหญ่มีคราบตะไคร่นํ้าจับอยู่ทั่วไป จะมีการตกแต่งและทำความสะอาดรอบเจดีย์ในช่วงก่อนถึงงานไหว้พระธาตุบ้านตาก
วัดพระพุทธบาทดอยโล้น หมู่ ๓ ตำบลท้องฟ้า เป็นวัดป่าสายปฎิบัติ ภายในวัดบรรยากาศร่มรื่นด้วยป่าเขา มีสิ่งที่น่าสนใจ คือพระมหาสากะยะมุณีศรีสรรเพชร เป็นพระพุทธรูปขนาดใหญ่ที่มีพุทธลักษณะงดงามอย่างยิ่งหน้าตักกว้าง ๒๐ เมตร สูง ๓๘ เมตร ประดิษฐานอยู่บนเนินเขามองเห็นแต่ไกล และรอยพระพุทธบาทที่อยู่บนเขาสูงชันโดยมีมณฑปสร้างครอบไว้ และบริเวณเดียวกันมีบ่อนํ้าธรรมชาติที่ชาวบ้านมีความเชื่อถือว่าเป็นบ่อนํ้าทิพย์ มีเรื่องเล่าว่าหากผู้หญิงไปตักนํ้าในบ่อนี้นํ้าจะแห้ง แต่ผู้ชายตักเท่าไรนํ้าก็ไม่หมด ดังนั้นเมื่อถึงเดือนเมษายนของทุกปี หลังงานประเพณีสงกรานต์ ชาวบ้านในเขตตำบลท้องฟ้า และชาวอำเภอบ้านตาก จะจัดงานประเพณีเดินขึ้นเขาเพื่อไปไหว้รอยพระพุทธบาท
การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๑๗๕ สายบ้านตาก-แม่ระมาด ถึงหลักกิโลเมตรที่ ๗ พบป้ายแยกขวามือผ่านเข้าหมู่บ้านประมาณ ๒.๕ กิโลเมตร
วนอุทยานไม้กลายเป็นหิน (เป็นฟอสซิลไม้กลายเป็นหินใหญ่ที่สุดในเอเชีย) ตั้งอยู่หมู่ ๗ ตำบลตากออก ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่สลิด-โป่งแดง บริเวณหลักกิโลเมตร ที่ ๔๔๓ ทางหลวงหมายเลข ๑ ถนนพหลโยธิน พบป้ายบอกทางด้านขาวมือตรงข้ามกับโรงพยาบาลบ้านตาก ห่างจากถนนพหลโยธิน ประมาณ ๒.๕ กิโลเมตร ฟอสซิล ไม้กลายเป็นหินที่พบ ยาวประมาณ ๗๒.๒๒ เมตร และเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๒ เมตร เป็นฟอสซิลไม้กลายเป็นหินที่ใหญ่ที่สุดตั้งแต่มีการค้นพบในทวีปเอเชียและยาวที่สุดในโลก ไม้กลายเป็นหินจัดเป็นฟอสซิล ชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เกิดจากซากต้นไม้ที่ถูกแทนที่ด้ยยน้ำบาดาล ซึ่งมีสารละลายของซิลิกาและเกิดการตกตะกอนจนกลายสภาพเป็นหินอย่างช้าๆ คือ แทนที่แบบโมเลกุล จนกระทั่งกลายเป็นหินทั้งหมด โดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและโครงสร้างอีก ไม้กลายเป็นหินมักฝังตัวอยู่ในชั้นกรวด คาดว่าจะเกิดสะสมตัวในยุคควอเตอร์นารีคอนตัน อายุประมาณ ๒ ล้านปีจากการแพร่กระจายตัวของตะกอนตะพักที่ปรากฏน่าจะเกิดสะสมตัวบริเวณตะพักคุ้งนํ้าของแม่นํ้าปิงโบราณ ปัจจุบันขุดพบเพิ่มขึ้นอีก ๖ ต้น
ครกหินแม่สลิด ตั้งอยู่ริมทางหลวงหมายเลข ๑ ถนนพหลโยธิน หลักกิโลเมตรที่ ๔๕๗-๔๕๘ หน้าองค์การบริหารส่วนตำบลแม่สลิด “เป็นครกหินแกรนิตที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย” มีขนาด กว้างถึง ๒.๑ เมตร สูง ๑.๖ เมตร หนัก ๗,๐๐๐ กิโลกรัม สากขนาดใหญ่ยาว ๒.๑ เมตร กว้าง ๑.๓๕ เมตร หนัก ๑,๐๐๐ กิโลกรัม บ้านสันกลาง ตำบลแม่สลิด เป็นแหล่งผลิตครกหินที่เป็นงานหัตถกรรมพื้นบ้าน “หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์” ครกอ่างศิลา ที่มีชื่อเสียงโด่งดังจนถึงทุกวันนี้แท้จริงแล้วมีต้นกำเนิดมาจากแหล่งหินแกรนิตใน ตำบลแม่สลิด อำเภอบ้านตาก ขึ้นซื่อว่ามีสภาพอากาศร้อนที่สุดในฤดูร้อนเนื่องจากเมืองตากมีทรัพยากรธรรมชาติหินแกรนิตมากที่สุดและเป็นหินแกรนิตที่มีคุณภาพดีที่สุดของเมืองไทย นักท่องเที่ยวสามารถหาซื้อครกหินเมืองตาก ได้ที่ร้านค้าหน้าองค์การบริหารส่วนตำบลแม่สลิดหรือร้านค้าทั่วไปริมถนนสายเอเชีย